Het logo van Hoogerheide

Op welke wijze is tennisvereniging Hoogerheide aan haar logo – ook wel beeldmerk genoemd – gekomen? Hoe en wanneer is het ontstaan? Lees verder en ontdek.

Door Bertus Wiggerts

Op de algemene ledenvergadering van 27 januari 1956 werd ingestemd met de bouw van – zoals men het toen noemde - een eigen ‘clubpaviljoen’. Een van de deelnemers aan deze vergadering was Barend Stokvis, bestuurslid van het eerste uur en met een grote staat van dienst ten aanzien van de ontwikkeling van de club. Stokvis merkte op dat bij een eigen clubhuis ook een eigen vlag hoort. Deze vlag diende volgens hem een hertje te voeren. Om dit te kunnen financieren stelde hij tevens voor “een extra contributie van 30 cent per lid in te voeren”. Er werd een commissie samengesteld die deze opdracht verder uit zou werken. Het eerste eigen clubhuis [1] kwam er en werd in 1957 geopend, maar een eigen vlag zou nog jaren op zich laten wachten.

Wat vooraf ging aan deze instemming

Philips (N.S.F.) [2] kocht in 1942 villa Ceintuurbaan 2 voor de personeelsvereniging om deze te gaan inrichten t.b.v. sport en ontspanning voor het personeel van het bedrijf. Er werd een kegelbaan aangelegd, een tafeltennisruimte ingericht, men kon er denkspellen spelen en tennissen. Bij de koop was slechts één tennisbaan in gebruik. Direct werd begonnen met de aanleg van nog drie banen, die toen ook gebruikt gingen worden door de al bestaande tennisvereniging Hoogerheide [3]. Het tennisspel was veruit de populairste sport binnen de personeelsvereniging. De eerste jaren werden alleen medewerkers van Philips / N.S.F. en hun familie toegelaten tot de tennisvereniging. Maar dat veranderde eind jaren veertig toen ook ‘buitenstaanders’ zich als lid konden aanmelden. Het aantal leden groeide snel, waardoor ook de behoefte aan dat eigen clubhuis toenam. Tot die tijd maakte men gebruik van de villa en deelde deze met de andere sporten van de personeelsvereniging. 

In het jaar dat Philips Ceintuurbaan 2 kocht, kreeg beeldhouwer Pieter Starreveld de opdracht een beeld te maken ter ere van het 25-jarig bestaan van de N.S.F [4]. Dat beeld werd in 1946 onthuld [5] en kwam te staan op een prominente plek langs de nieuw aangelegde tennisbanen. Het beeld toont een naakte vrouw, en een ree [6] met haar jong. Deze ree zou een rol gaan spelen in het logo van Hoogerheide.

Het beeld van Pieter Starreveld. Foto rond 1950.

[1] Het eerste clubhuis werd volledig gefinancierd door Philips

[2] De Nederlands Seintoestellenfabriek werd in 1947 definitief omgedoopt tot NV Philips.

[3] Tennisclub Hoogerheide was twee jaar eerder opgericht door een paar N.S.F. medewerkers. Deze medewerkers huurden de eerste jaren van het bestaan van de club banen bij andere tennisverenigingen.

[4] De N.S.F. was al sinds 1926 in handen van Philips.

[5] Het beeld was al gereed in 1943 maar werd verborgen gehouden voor de Duitse bezetter.

[6] De ree is een klein hertensoort waarvan het volwassen mannetje (reebok) een gewei draagt. 

 

Hoe Hoogerheide aan haar tennis-identiteit werkte

In 1948 werd een eigen clubblad opgericht door en voor de leden van de tennisclub: Slagschaduw. Het blad had de eerste twee decennia van het bestaan geen aparte omslag. De naam Slagschaduw maakte deel uit van een tekening op de eerste pagina. Met de vormgeving alsmede met de kleurstelling van deze tekening werd veelvuldig geëxperimenteerd. In de tekening verscheen in het tweede jaar van het bestaan van het blad een wapenschild. Dit schild had de vorm van het huidige logo, zij het dat de diagonale streep van linksonder naar rechtsboven liep. Bij het huidige logo is dat van rechtsonder naar linksboven. 

 Slagschaduw uit 1949, met linksboven het wapenschild. 

 Een Slagschaduw uit 1956 laat zien dat het schild op verschillende wijzen werd ingekleurd. Het met de hand ingekleurde schild kreeg de kleuren blauw – rood, maar ook rood-groen werd uitgeprobeerd. Het schild was, op de diagonale lijn na en de letters HH, leeg. 

 Slagschaduw uit 1956, met een met de hand ingekleurd schild. 

In 1967 kwam daar verandering in door de geborduurde emblemen van de firma Gottschalk uit Amsterdam, waarbij een ree in het schild werd opgenomen. De firma Gottschalk zal – op aangeven van wensen en verwachtingen van de toenmalige bestuursleden van Hoogerheide -  in 1967 een rol hebben gehad in het ontwerp van een logo. De ree van Starreveld heeft ‘model’ gestaan voor de ree op dat logo [7]. Het logo dat uiteindelijk beeldbepalend voor de club zou worden. Zo voortvarend en slagvaardig als het bestuur kon zijn in deze jaren, de ontwikkeling van het logo liet op zich wachten, getuige een citaat uit de volgende brief.

De ree van Pieter Starreveld. Als ‘model’ voor de ree op het Logo van Hoogerheide. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[7] De nabijheid van kinderboerderij De Hertenkamp zal de keuze voor een ree in het logo hebben gestimuleerd.  Aangenomen wordt dat het dier op het logo een reebok is. 

 “Mijne Heren,                  

In 1967 heeft U van ons geborduurde emblemen HH met hert betrokken. Wij  vertrouwen dat U geheel tevreden was over deze fraaie en wasechte uitvoering.  Sindsdien hebben wij echter niets meer van U vernomen. Wij nemen toch aan dat ook bij de leden van Uw Vereniging voldoende belangstelling bestaat voor een eigen clubembleem; ’t zij voor op het sporttenue dan wel ook voor op de normale kleding.” 

Deze passage komt uit een brief van de firma Gottschalk die op 15 januari 1976 naar de toenmalige secretaris van het bestuur van de club werd gestuurd. De club [8] had de eerste decennia van zijn bestaan geen eigen beeldbepalend logo. Het idee om dat bij de opening van het eerste clubhuis in 1957 te lanceren werd op de lange baan geschoven. De behoefte aan het ontwikkelen van een eigen identiteit was enerzijds duidelijk aanwezig, anderzijds was de club nog steeds eigendom van Philips en was hun invloed navenant.

[8] De club werd opgericht in 1940. 

 

Een volgende stap naar een eigen logo.  

Dat dilemma verdween in 1977. In dat jaar werden de tennisbanen en het in 1957 gebouwde clubhuis door Philips verkocht aan de vereniging (de leden van de club) en stond de tennisvereniging vanaf dat moment op eigen benen. Het kreeg het adres Ceintuurbaan 2a. [9] Philips was elders in Hilversum tot bloei gekomen. Bij de verhuizing in 1977 werd het beeld van Starreveld meegenomen naar hun nieuwe locatie.

Dat was voor de tennisvereniging een behoorlijke aderlating. Het beeld had in de eerste 30 jaar na de onthulling (1946), een zekere symbolische status opgebouwd. Een getekende afbeelding van het beeld heeft als cartoon jarenlang een rol gespeeld in de eerste jaren van het clubblad Slagschaduw en menig kampioen is met het beeld vereeuwigd.

Het beeld als cartoon in het clubblad ‘de Slagschaduw’

[9] De villa zelf, Ceintuurbaan 2, werd later door Philips afgestoten. 

 De verzelfstandiging van de club door de losmaking van Philips en het verplaatsen van het beeld en daarmee afscheid moeten nemen van ‘de ree van Starreveld’ is een extra stimulans geweest om de club definitief een eigen gezicht en eigen identiteit te geven. Het logo ‘met ree’ kreeg vanaf toen een prominente plek in het clubbestaan. Op die wijze kon men ook de herinneringen aan het beeld levend houden. 

Maar het was niet het bestuur die de eerste aanzet gaf. In het jaar van verzelfstandiging had de club - naast de Slagschaduw - een eigen blad voor de jeugd, met een eigen redactie. Dat Jeugdblad plaatste in juli 1977 het ontwerp logo voorop hun blad, als aparte omslag, in zwart-wit. Nog niet zo mooi vorm gegeven als het huidige ontwerp, maar de definitieve geboorte van het logo was een feit. [10]

 Het eerste ontwerp op het Jeugdblad in 1977. 

[10] Kort hierna ging het jeugdblad op in de Slagschaduw. 

Het logo kwam vervolgens weer ter sprake bij de viering van het veertig jarig bestaan van de club in 1980. In het clubblad bedankte de toenmalige voorzitter de leden voor de twee prachtige vlaggen die door hen aan de vereniging werden aangeboden. Aangezien Hoogerheide geen enkel ander kenmerkend logo had, mag aangenomen worden dat het een variant van het huidige logo de vlaggen  gesierd hebben. In 1990, bij het vijftig jarig bestaan van de club, verscheen een feestelijk ontwerp van het logo op het boek dat ter ere van deze gebeurtenis werd samengesteld. 

 

 Ontwerp uit 1990. 

 

De kleuren van het logo en de clubkleding.  

Het is onduidelijk of in het ontwerp van de firma Gottschalk al gebruik werd gemaakt van de kleuren blauw-geel, maar het is wel waarschijnlijk. [11]  De overlevering vertelt dat de kleuren blauw-geel in jaren tachtig al standaard waren. In oude Slagschaduws van die periode is dat niet terug te zien omdat het clubblad toentertijd in zwart-wit druk werd uitgevoerd. Het logo heeft nog een aantal jaren als een header een plek gehad in de Slagschaduw.   Het toepassen van deze kleuren in de kleding van de club in wedstrijden zou nog even op zich laten wachten. Dat had alles te maken met de kledingvoorschriften van de KNLTB in de vorige eeuw. De Bond schreef voor dat er in toernooien en competitie alleen in het wit gespeeld mocht worden. Clubs hadden hierin geen enkele zeggenschap. Dat dit bij sommige leden tot onvrede leidde laat een ingezonden brief zien in een Slagschaduw van 1980.  

“De bondsledenvergadering vecht nog steeds tegen (mode) windmolens en heeft voorgeschreven, dat van mei tot oktober tenniskleding “overwegend wit” moet zijn. In tennis, het officiële bondsorgaan wemelt het echter van de advertenties waarin gekleurde tenniskleding wordt aangeboden… …Voorschriften als overwegend wit zijn huichelachtige calvinistische compromissen waar wij in Nederland zo sterk in zijn.”

 Het geborduurde Logo

Hoogerheide bleef nog jaren in het wit spelen. Echter, voor eigen gebruik werd in die periode wel een shirt vervaardigd, blauw met een geborduurd logo op de borst. In 2003 ontwikkelde men een geheel eigen kledinglijn met onder andere sweatvesten en rugbyshirts, uitgevoerd in blauw met logo en gele letters. 

[11] Blauw-geel zijn ook de kleuren van het wapen van Hilversum. 

De kledinglijn in 2003.          

Opvallend is het beeldmerk op de kleding. In het jaar 2000 werd ter ere van het zestigjarig bestaan van de club een nieuw ‘beeldmerk’ ontwikkeld: een tennisbal met gewei. 

Dit heeft bestaan naast het originele logo van de club, maar het verloor snel betekenis en is na enige jaren in gebruik te zijn geweest geschiedenis geworden. Heden ten dage zijn de kleuren blauw-geel een vaste waarde, waarbij blauw in de tenniskleding de boventoon voert. Wellicht zal ooit het geel meer in de kleding opgenomen worden.   

Het logo van Hoogerheide is overal te zien en aan te treffen: op de site, het siert de vlaggen van de club, het is te vinden op bidons, op dempers en op zweetbandjes. Het is een fraai vormgegeven logo met een bijzondere betekenis en een interessante ontstaansgeschiedenis.  

Het logo anno 2022 

 

Vragen?

logo

E-mail

[email protected]

Telefoon

+31 35 621 6692

Adres

Ceintuurbaan 2a
1217 HN Hilversum

KVK-nummer

40516594